همه جوجه‌ها از تخم بیرون می‌آیند و همه تخم‌مرغ‌ها توسط جوجه‌ها تولید می‌شوند. همین امر این سوال را به وجود می‌آورد که چه چیزی اول به وجود آمده؟ مرغ یا تخم مرغ! یک سوال ساده و باستانی در مورد تاریخچه تخم مرغ که سال‌ها ذهن بشر را به خود مشغول کرده است. فیلسوف یونانی، پلو تارک، اولین کسی نبود که به این موضوع فکر کرد اما اولین فردی بود که در حدود ۱۰۰ سال پس از میلاد مسیح این موضوع را به عنوان یک سوال فلسفی مورد بحث قرار داد. خوشبختانه علم به این سوال که اول مرغ بود یا تخم مرغ، پاسخ قطعی می‌دهد. در ادامه این مقاله به بررسی تاریخچه تخم مرغ می‌پردازیم با ما همراه باشید.
تاریخچه تخم مرغ
بشر قرن‌ها است که تخممرغ را می‌شناسد و به شکل‌ها و روش‌های گوناگون آن را مصرف کرده و لذت می‌برد.
تاریخ شرق هند نشان می‌دهد پرندگان وحشی ۳۲۰۰ سال قبل از میلاد مسیح یعنی حدود ۵ هزار سال پیش در این کشور اهلی شده‌اند. سوابقی از چین و مصر وجود دارد که نشان می‌دهد مرغ‌ها در حدود ۱۴۰۰ سال قبل از میلاد مسیح برای مصرف انسان تخم‌گذاری می‌کردند. همچنین شواهدی نیز برای مصرف تخم مرغ وجود دارد که اروپا از ۶۰۰ سال قبل از میلاد مرغ‌های اهلی داشته است، رومی‌ها مرغ‌های تخم‌گذار را در انگلستان و میان آلمانی‌ها پیدا کردند.
کدام یک اول به وجود آمد مرغ یا تخم مرغ؟
برای پاسخ به این سوال ابتدا بایستی تاریخچه پرندگان را بررسی کرد. پرندگان از دایناسورهای تروپود در طول دوره ژوراسیک (حدود ۱۶۵ تا ۱۵۰ میلیون سال پیش) تکامل یافته‌اند و طرح بدن آن‌ها به تدریج در طول ده‌ها میلیون سال تغییر یافته است.
اولین پرنده از تخمی که توسط خزنده‌ای بسیار شبیه به خود پرنده، بیرون آمده است. البته این خزنده نیز از یک تخم به وجود آمده است. همانطور که می‌دانیم خزندگان از دوزیستان تکامل یافته‌اند؛ اولین خزنده نیز فرزند یک دوزیست بوده است. بنابراین تخممرغ به طور کلی قبل از مرغ‌ها وجود داشته است. قدیمی‌ترین فسیل‌های تخم‌ها و جنین‌های دایناسور حدود ۱۹۰ میلیون سال قدمت دارند. فسیل‌های آرکئوپتریکس، قدیمی‌ترین فسیل‌هایی هستند که به عنوان پرندگان پذیرفته شده است. این فسیل‌ها حدود ۱۵۰ میلیون سال قدمت دارند و به این معنی است که پرندگان پس از تخم‌ها به وجود آمده‌اند. با این حساب می‌توانیم بگوییم اول تخم وجود داشته و مرغ‌ها از تخم بیرون آمده‌اند.
با توجه به ماهیت فزاینده تغییرات ژنتیکی نمی‌توان زمان دقیقی برای این جهش ژنتیکی تعیین کرد اما می‌توان تخمین زد مرغ‌ها در حدود ۶ تا ۷ هزار سال پیش اهلی شدند و از همتایان وحشی خود فاصله گرفتند.
چند نوع تخم پرندگان وجود دارد؟
گونه‌های مختلف پرندگان و خزندگان تخم‌گذاری می‌کنند و از همان آغاز اقامت انسان‌ها روی زمین بسته به موقعیت جغرافیایی، سلیقه و شرایط اقتصادی به مصرف می‌رسیدند. محققان با بررسی تاریخچه تخم مرغ متوجه شدند، رومیان باستان تخم طاووس را می‌خوردند، چینی‌ها به تخم کبوتر علاقه داشتند و فینیقی‌ها ترجیح می‌دادند تخم بلدرچین مصرف کنند. اکنون بسیاری از فروشگاه‌های مواد غذایی در جهان تخم بلدرچین را بسته‌بندی کرده و به فروش می‌رسانند. مرغ‌های دریایی، بوقلمون‌ها، پلیکان‌ها، اردک‌ها و غازها، هرکدام بسیار ارزشمند بوده‌اند. انسان‌ها در شرایط گرسنگی از هر منبعی برای تغذیه استفاده می‌کنند حتی تخم تمساح!
مردم از چه زمانی شروع به استفاده از تخم مرغ کردند؟
اهلی کردن پرندگان به ویژه مرغ، دسترسی به تخم مرغ را برای مردمان باستان آسان کرد. هنگام بررسی تاریخچه تخم مرغ مورخان غذا زمان دقیقی برای استفاده از تخم مرغ توسط انسان به ما نمی‌گویند، اما تصور می‌کنند مصرف آن به حدود ۶ هزار سال قبل در چین برمی‌گردد. شواهد آشپزی نشان می‌دهد مردم مصر و روم باستان در پخت نان‌ها و کیک‌ها از تخم مرغ استفاده می‌کردند. تنوع غذایی مصری‌ها به ویژه طبقه‌ی اشراف و کشیشان بسیار بالا بوده است و از غذای خود لذت فراوانی می‌بردند. حداقل چهل نوع نان و شیرینی مختلف به شکل‌های گوناگون داشتند که برخی از آن‌ها را با استفاده از تخممرغ می‌پختند.
مزرعه تخم مرغ در اوایل دهه ۱۹۰۰ میلادی
در دهه‌های ۱۹۲۰ تا ۱۹۳۰، مزارع تخم مرغ به سبک امروزی وجود نداشت و مردم از حیاط پشتی خانه‌ها برای نگهداری مرغ‌های تخم‌گذار استفاده می‌کردند. تخم مرغ‌های اضافی را در بازار کشاورزان محلی می‌فروختند و با سودآوری فروش تخم مرغ، شروع به ایجاد گله‌های مرغ می‌کردند.
در این زمان فضای استانداردی برای نگهداری از مرغ‌ها وجود نداشت. زندگی در فضای آزاد مشکلاتی را برای مرغ‌ها به همراه داشت از جمله تغییرات آب و هوا، خطر شکارچیان، عدم بهداشت و همچنین زورگویی پرندگان بزرگتر و پرخاشگرتر که با مصرف غذای بیشتر، غذای کمتری برای سایر پرندگان باقی می‌گذاشتند. کنترل علمی خوراک پرندگان، گام بزرگی در جهت حفظ سلامت مرغ‌ها و اطمینان از ثابت ماندن کیفیت تخم مرغ‌ها بود. با این وجود هنوز هم نرخ مرگ‌ومیر در مرغ‌ها بالا بود و به حدود ۴۰ درصد می‌رسید.
به این ترتیب تحقیقات در مورد انتقال مرغ‌ها به یک فضای داخلی و متناسب با شرایط آن‌ها شروع شد. مرغداری‌های بزرگ و تخصصی اقدام به تولید پرندگان بسیار سالم‌تری کردند و آن‌ها را از خطر شکارچیان، بیماری‌ها، تغییرات آب و هوایی و .. دور نگه داشتند. این تغییرات تلفات در مرغ‌ها را به طور قابل توجهی کاهش داد.
امروزه
تاریخچه تخم مرغ نشان می‌دهد انسان‌ها از گذشته تا امروز از تخممرغ استفاده‌های فراوانی می‌کردند. سالانه حدود ۶۰ درصد از تخم مرغ تولید شده توسط مصرف کنندگان خانگی استفاده می‌شود. حدود ۹ درصد به مصرف صنایع غذایی می‌رسد و مابقی توسط رستوران‌ها و تولید کنندگان مواد غذایی برای تهیه سس مایونز، انواع کیک و … خریداری می‌گردد.
